‘Kaplumbağa Terbiyecisi’nin hatırası Kocaeli’de yaşatılıyor

Osman Hamdi Bey'in Gebze Eskihisar'daki evi

Kocaeli

Türkiye’de figürlü resmin ilk temsilcisi, müzeci ve arkeolog Osman Hamdi Bey’in hatıraları, hayatında ve kariyerinde önemli bir yeri bulunan Gebze Eskihisar’daki sayfiye evinde yaşatılıyor.

Sultan 2. Abdülhamid tarafından 1881’de Müze-i Hümayun, 1882’de de Sanayi-i Nefise Mektebi’nin müdürlüğüne atanan ve vefat ettiği 24 Şubat 1910’a kadar bu görevlerine devam eden Osman Hamdi Bey’in Gebze Eskihisar’da bulunan, mimarî çizimleri, kendisine ait olan yazlık evi, her yıl ortalama 50 bin ziyaretçiyi ağırlıyor.

Bahçesinde bağımsız olarak inşa edilen resim atölyesi ve kayıkhane de bulunan müze ev, başta resim, arkeoloji, mimarlık, sanat tarihi araştırmacıları ve öğrencileri olmak üzere yerli ve yabancı pek çok kişinin ilgisini çekiyor.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından 2007 yılından beri işletilen ve haftanın 7 günü ücretsiz sanatseverlere müze hizmeti veren evde Osman Hamdi Bey’e ait çok az sayıda orijinal obje bulunuyor.

“Kaplumbağa terbiyecisi” adlı dünyaca ünlü tablonun sahibi ünlü kültür ve sanat adamının yaşamına ışık tutan müze evde, Osman Hamdi Bey’in bazı tablolarının reprodüksiyonları ile balmumu heykelleri sergileniyor. Osman Hamdi Bey’in evin giriş katındaki iç kapıların üzerine çizdiği renkli çiçek resimleri, ilk günkü orijinalliğini koruyor.

Müzenin önemli bölümlerinden olan ve restore edilerek kentin kültür hazinesine kazandırılan kayıkhane ve resim atölyesi de orijinal mimarî yapılarıyla dikkati çekiyor.

“Siyasî idealleriyle bilimsel hedeflerini dengede tutmuştur”

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Ürekli, yaptığı açıklamada, Osman Hamdi Bey’in siyasî idealleriyle bilimsel hedeflerini dengede tutturmayı başaran sanat ve kültür adamlarından birisi olduğuna işaret etti. Prof. Ürekli, “Sultan 2. Abdülhamid döneminde Müze-i Hümayun ve Sanayi-i Nefise Mektebi’nin başına getirilen Osman Hamdi Bey’in talepleri, mümkün mertebe reddedilmemiştir; çünkü kararlıdır, çalışkandır, dürüsttür ve azimlidir. Kendi görev ve yetkisinin dışında da pek siyasî işlere karıştığı olmamıştır” dedi.

“Gebze Eskihisar ve buranın tarihî eserlerine ait tabloları var”

Osman Hamdi Bey’in yoğun çalışmalarından fırsat buldukça Gebze Eskihisar’da inşa ettirdiği sayfiye evinde dinlenmeyi tercih ettiğini anlatan Ürekli, sözlerine şöyle devam etti:

“Osman Hamdi Bey, yaz aylarını ailesiyle Eskihisar’da geçirmiş ve en önemli tablolarını da burada yapmıştır. Gebze Eskihisar ve buranın tarihî eserlerine ait tabloları vardır. Bunlar önemli bir tarihî belge niteliğindedir. Buraya ilgisi başladıktan sonra buradaki mekânları, manzarayı ve tarihî eserleri de tuvaline aktarmıştır; kalıcı belgeler olarak bugün bize bırakmıştır. Gebze’nin ve bu mekânın lâtif havası, dinlendirici etkisi, sakinliği, Osman Hamdi Bey’e çok iyi gelmekteydi. Hatta kiraz mevsiminde bütün ailenin burada toplandığı bilinmektedir. 1890’lardan sonra bu eve yerleştiğini biliyoruz. Hatta planını da kendisi çizmiş ve pek çok malzemesini yurt dışından getirtmiştir. Bahçesine rengârenk çiçekler ve ağaçlar ekmiştir. Boş vakitlerinde de onlarla meşgul olmuş, resim yapmış ve balık tutmuştur. Bazen de o yoğun çalışma ortamı içerisinde kafası bozulunca istifa edip buraya kaçtığı da oluyor ama yine de onun çalışkanlığı, disiplini ve çalışma azmi dikkate alındığında, dönemin padişahı onun yerine kimseyi tayin etmemiştir.”